به طور کلی انواع سنگ های طبیعی به سه دسته کلی رسوبی، آذرین و دگرگونی دسته بندی می شوند. تنوع بسیار بالای سنگ های ساختمانی موجب بروز ویژگی ها و خصوصیات مختلفی از آنها شده است که امروزه شاهد کاربردهای مختلف هر یک در صنایع مختلف از جمله ساختمان سازی هستیم. در این مقاله نیز ما به معرفی و بررسی تعدادی از پرکاربردترین سنگ‌های ساختمانی می پردازیم.
سنگ گرانیت ( خارا )
یکی از مهمترین مصالح و متریال ساختمانی سنگ گرانیت می باشد.سنگ گرانیت از واژه ی لاتینِ گرانوم ، به معنی خَرمن گرفته شده است. درزمان گذشته به محل انباشته کردن گندم‌های دروشده، خرمن گفته می شد لذا بخاطر وجه تشابهی که ساختار سنگ گرانیت با خرمن گندم دارد، نام” گرانوم ” را بر آن نهاده اند. سنگ گرانیت دارای بافتی ازدانه‌های متوسط تا درشت است. این سنگ به علت وجود کانی های مختلف دارای تنوع رنگی مانند سفید، خاکستری روشن و تیره، سبز، صورتی متمایل به قرمز، سبز و مشکی یافت می شود.سنگ گرانیت (خارا) با چگالی ۲.۷۵ گرم بر سانتی متر مکعب، از سنگین ترین سنگ‌ها به شمار می آید.
ویژگی سنگ گرانیت
- سختی بالا: گرانیت از سخت‌ترین و مستحکم‌ترین سنگ های ساختمانی است به گونه ای که برای برش آن از تیغه های سخت‌بر استفاده می شود.
- سنگ‌های بسیار متراکم و توپری که ساب پذیری بسیار عالی دارند.
- در برار حرارت، سرمای شدید و یخبندان ، خش و ضربه بسیار مقاومند.
- بسیار مقاوم در برابر سایش
- امکان تولید اسلب هایی با ضخامت بسیار کم
- جذب آب بسیار ناچیز و بعضا رو به صفر
- مقاومت بالا در برابر مواد شوینده و اسیدی
- سنگ‌های گرانیت در رنگ های متنوع استخراج می شوند که از جمله آنها سنگ های گرانیت سفید و مشکی است.
کاربردهای سنگ گرانیت در ساختمان
- به عنوان کفپوش و سنگ پله درمکان‌هایی شلوغ و پررفت‌وآمد، مثل پاساژهای تجاری، ادرات، بانک ها و موسسات و…
- برای بدنه ساختمان چه در داخل و چه در بیرون
- برای میز پیشخوان ( کانترتاپ ) ،صفحه روی کابینت، سنگ اپن بهترین گزینه در میان هر نوع مصالح و سنگ است.
- جداول سنگی و کفپوش محوطه
سنگ گرانیت به دلیل تخلخل رو به صفر دارای سطح صاف و وزن بسیار بالاست. از این رو حتی الامکان از آن برای نمای ساختمان استفاده نمی شود. البته برای وزن آن می توان از سنگ هایی با ضخامت بسیار کم مطابق با آخرین تکنولوژی روز استفاده کرد. موضوع دیگر در نحوه اتصال است که برای جبران وزن زیاد بجای ملات سیمانی می توان از چسب سنگ استفاده کرد.
سنگ بازالت
یکی از مهمترین مصالح و متریال ساختمانی سنگ بازالت می باشد.سنگ بازالت از دسته سنگ های معروف آذرین بیرونی است، که درکشور ایران به وفور وجود دارد. همینطور درکره‌ی ماه نیز، به فراوانی یافت می شود. سنگ بازالت به شکل تمام بلورین، نیمه بلورین و گاهی شیشه است.از سنگ بازالت به صورت سنگ فرآوری شده و کوپ درجداول خیابان ها، کف پیاده روها و به صورت ساییده شده و یا چرمی در نمای ساختمانی به کار گرفته می شود.
جالب است بدانید که از سنگ بازالت در فیزیوتراپی (به جای تشک برقی) و همچنین در تهیه الیاف (به علت : مقاومت حراراتی بالا و استحکام در دماهای بالاتر از ۹۰۰ درجه سانتی‌گراد، ویژگی‌های دی‌الکتریکی بالا، مقاومت سایشی و کششی) استفاده می‌کنند. از دیگر شگفتی‌های این سنگ، جذب دی‌اکسید کربن (از انتشار گاز گلخانه ای دی‌اکسید کربن در اتمسفر جلوگیری می‌کند) است.
سنگ لایمستون
یکی از مهمترین مصالح و متریال ساختمانی سنگ لایمستون می باشد.سنگ لایمستون، سنگِ رسوبیِ کربناته‌ای است، که حدود ده درصد ازسنگهای رسوبی را تشکیل داده است. لایمستون ها اغلب، از قطعات موجودات دریایی، مثل مرجان‌ها ساخته شده‌اند. سنگ لایمستون از دسته سنگ‌های جوانی است که به دلیل تسریع دراستخراج، ازمقاومت فرسایشی کمتری برخوردار است. بنابراین از آن ، درمناطق پرتردد استفاده نمی شود. همچنین به راحتی در برابر ضربه و برخورد با اشیاء تیز خرد می‌شود. سنگ لایمستون به دلیل ساختار آهکی که دارد، ازجذب آب بالایی برخوردار است. همین موضوع ازاستفاده ی آن درمکان هایی که درمعرض رطوبت وآب ریز زیادند (مثل حمام و دستشویی یا محوطه های بیرونی که در معرض بارندگی و آب هستند) جلوگیری می کند. بهترین مورد استفاده ازسنگ لایمستون به عنوان دیوارپوش، برای تزیین دیوارهای داخلی ساختمان وراه و پله ها می باشد. البته امروزه با به کارگیری فن آوری نانو، سنگ را با مواد نانو، پوشش می دهند تا معایبی نظیر جذب آب برطرف گردد. به حدی که می توان در نمای بیرونی هم ازسنگ لایمستون استفاده کرد. پایین تربودن قیمت سنگ لایمستون در مقایسه با سایر سنگ های ساختمانی از جمله مزایای آن به شمار می رود.
کاربرد سنگ لایمستون
- به عنوان یکی از مواد پایه در تولید سیمان
- به عنوان دیوارپوش در داخل و خارج ساختمان
- به عنوان رنگدانه سفید و یا ماده پر کننده در محصولاتی همچون خمیر دندان
- به عنوان تولید کود و تهویه کننده خاک ، سموم دفع آفات در کشاورزی
انواع سنگ لایمستون
- سنگ لایمستون بوژان
- سنگ لایمستون سیلور گوهره
- سنگ لایمستون اسلام آباد
- سنگ لایمستون کوه سفید قم
- سنگ لایمستون مرودشت ( از سفید ترین سنگ های ساختمانی )
- سنگ لایمستون مهاباد
- سنگ لایمستون ونک ( ازخانواده مرمریت ها )
از مهمترین معادن سنگ لایمستون می توان به شهرهای سمیرم اصفهان واسلام آباد کرمانشاه اشاره نمود.
سنگ ترامیت
یکی از مهمترین مصالح و متریال ساختمانی سنگ ترانیت می باشد.سنگ ترامیت از دسته سنگ های های رسوبی و از جنس ماسه و خاک رس می باشد و به دلیل هم خوانواده بودن با سنگ تراورتن و مرمریت به این نام (ترامیت) شهرت یافته است. سنگ ترامیت چون در معرض فشارودمای زیای نبوده است آهک بالایی دارد که موجب جذب زیاد آب در آن شده است. البته در مقایسه با تراورتن ها سنگ ترامیت آهک بسیار بیشتری دارد. از لحاظ وزن نیز سبک تر ازسنگ مرمر و مرمریت می باشد.
سنگ ترامیت معمولا سنگی با زمینه روشن است و دررنگ های سفید و کرم در بازاریافت می شود. شباهت زیاد تراورتن ها با ترامیت باعث می شود برخی افراد آن ها را جای هم اشتباه بگیرند.
نمونه ای از انواع سنگ ترامیت
- سنگ ترامیت بوکان
به علت رنگ سفید وقیمت پایین تری که نسبت به تراورتن دارد از جمله سنگ های محبوب مهندسین می باشد. معدن اصلی آن در روستای بوکان استان آذربایجان غربی واقع شده است.
- سنگ ترامیت میاندوآب
به دلیل بافت یکپارچه ای که دارد، درنمای بیرونی ساختمان بیشترین کاربرد را دارد و به کشورهای کویت، امارات، عمان، بحرین و استرالیا صادر می شود.
- سنگ ترامیت مرودشت
مزایای سنگ ترامیت
- قیمت بسیار مناسب از بارزترین مزایای سنگ ترامیت وافزایش رغبت ساختمان سازان به خرید این نوع سنگ شده است.
- از صیقل پذیری متوسطی برخوردار است.پس اگر به دنبال سنگ درخشانی می باشید،سنگ های همچون مرمریت می توانند گزینه های بهتری برای شما باشند.
- رضایت بخش کسانی می باشد که به دنبال سنگی روشن با رنگ یکنواخت و عاری از هر رگه هستند.
- تنوع دربرشِ اشکال نیز از خوش تراش بودن سنگ ترامیت نشأت می گیرد.
معایب سنگ ترامیت
- تراکم پایین سنگ ترامیت از مقاومت آن در برابر فشار و ضربه کاسته است. درنتیجه مانع از استفاده ی آن در قسمت های پرتردد (رفته رفته باعث فرسایش و ازبین رفتن سنگ می شود) همچون راه و پله شده است.
- جذب آب بالا ناشی از وجود آهک زیاد که می تواند موجب خرد شدن وافزایش لکه پذیری سنگ
- مقاومت پایین سنگ در برابر عواملی محیطی (رطوبت ، یخبندان ، هوازدگی )
- سرعت واکنش بالا نسبت به مواد اسیدی و شیمیایی ودرنتیجه لکه دار شدن سنگ
بهترین کاربرد سنگ ترامیت
در دیواره های داخلی ساختمان ، مثل : دیواره پارکینگ ، نورگیر و راه و پله می باشد.البته همانطور که قبل تر هم گفته شد ، امروزه به لطف تکنولوژی مشکل جذب آب سنگ به شرط پوشش صحیح و اصولی ِخلل و فرج های آن با مواد نانو(که طی فرآیندی درکارخانه ) صورت می گیرد، برطرف شده است. بطوریکه جذب آب به صفر نیز رسیده است تا بتوان از آن در نمای ساختمان هم استفاده کرد.
سنگ مرمر
یکی از مهمترین مصالح و متریال ساختمانی سنگ مرمر می باشد.سنگ مرمر از سنگ های نیمه قیمتی است که از دگرگونی سنگ آهک تحت تاثیر فشار و دما بوجود آمده است و در بازارهای جهانی به نام اُنیکس شهرت دارد. نام مرمر ریشه یونانی و به معنی” درخشان ” است. سنگ مرمراز قدیمی ترین سنگ های شناخته شده توسط انسان است که درطبیعت به‌شکل تخته سنگ های بزرگ یا ورق ورق روی هم وجود دارند. در مقاله سنگ مرمر به طور کامل راجع به این سنگ لاکچری و گران قیمت صحبت کرده ایم.
کاربرد سنگ مرمر
مرمر سنگی ظریف با قابلیت عبور نور اس به همین دلیل زیبایی خیره کننده ای درمقایسه با دیگر سنگ ها دارد. از مرمریت ها می توان برای دیوار، کف میزپیشخوان، کانتر آشپزخانه و حتی سنگ پله استفاده کرد. از این سنگ های حتی برای وان حمام ،روشویه، انواع مجسمه های لوکس و تزیینی ، ظروف و … به وفور استفاده می شود. تنها نکته ای که درخصوص مرمریت ها لازم است رعایت شود این است که با آنها باید با احتیاط رفتار شود چرا که به شدت خش پذیرند.
از معروف ترین معادن سنگ های مرمر ایرانی
- سنگ مرمر سبز شاهین دژ
- سنگ مرمر سبز آب باریک آذرشهر
- سنگ مرمر سبز عباس آباد جلفا
- سنگ مرمر سبز توران پشت یزد
- سنگ مرمر سبز بورق یزد
- سنگ مرمر صورتی نقده
- سنگ مرمر جوشقان اصفهان
- سنگ مرمر مرمر خلج خراسان و …
سنگ تراورتن
یکی از مهمترین مصالح و متریال ساختمانی سنگ تراورتن می باشد.سنگ تراورتن از دسته سنگ های آهکی متخلخل می باشد ، که ازجامانده ی رسوبات چشمه های آب گرم در طول زمان تشکیل شده است. میزان ارتفاع، گرما و عناصر محلول در آب بر کیفیت سنگ و در نتیجه بر قیمت سنگ تراورتن موثر است. هر چه عناصر کمتر باشد سنگ تراورتن سفید ترخواهد بود. از جمله بهترین سنگ های تراورتن ایران عبارتند از : تراورتن حاجی آباد، تراورتن عباس آباد، تراورتن دره بخاری، تراورتن آتشکوه و …
کاربرد سنگ تراورتن
تخلخل های موجود در بافت سنگ موجب نفوذ و چسبندگی هر چه بیشتر ملات و سیمان در سنگ شده است. به طوریکه از کنده شدن و سقوط سنگ در طی زمان، پیشگیری می کند. همین موضوع باعث جلب توجه اکثر ساختمان سازان به استفاده از سنگ تراورتن در ساختمان به خصوص در نمای بیرونی با ارتفاع های بسیار شده است. از دیگر کاربردهای آن به استفاده در قرنیز دیوار و سنگ کنارپله می توان اشاره کرد. همانطور که گفته شد سنگ تراورتن نتیجه ی فشرده شدن لایه های رسوبی دریا با گذشت زمان است. پس انتظارمی رود شکل ظاهری تراوتن سنگی با رگه های نواری به همراه رنگ های متنوع باشد. از این رو سنگ تراورتن با سورت بندی های متفاوتی در بازار کد بندی شده است. هرچه رگه ها وناخالصی های تراورتن کمترباشد استحکام سنگ تراورتن هم بیشتر خواهد بود. از تراورتن برای سنگ پله و کف و دیوارهای داخلی نیز می توان استفاده کرد. اما از آنجایی که تراورتن ها ذاتا جرم پذیرند توصیه به کاربرد آن ها برای کف مکان های عمومی نمی شود. همچنین به دلیل درصد جذب آب بهتر است در سرویس های بهداشتی به کار گرفته نشوند.
ویژگی های سنگ تراورتن
- مقاومت سایشی پایینی که دارد به راحتی قابل فرآوری است.
- تخلخل بالا ، موجب خاصیت عایق صوتی و حراراتی آن شده است
- استحکام و مقاومت فشاری مناسب
- صیقل پذیری بسیار خوب
- قابل استفاده برای کارهای حجمی
- مقاوم در برابر سرما و گرما
سنگ مرمریت
مرمریت سنگ دگرگونی آهکی است که تحت تاثیر گرما و فشار و با شرایط متفاوت تری از مرمر بوجود می آید. به لحاظ ظاهری خلل و فرج کمتری نسبت به تراورتن دارد. پس گزینه مناسبی برای استفاده در پله (با ضخامت هاي ٣ و ٤ سانتی متر) و کف ها می باشد. همچنین برای دیواره ها بالاخص در ابعاد اسلب قابل استفاده است. در اغلب سنگ های مرمریت شاهد رگه های فسیلی و آهکی هستیم که بعنوان ضعف در سنگ شناخته می شوند. میزان این رگه ها بسته به درجه کیفی سنگ متفاوت است و هرچه سنگ پاک تر و یکدست تری داشته باشیم طبیعتا قیمت بیشتری خواهد داشت. سنگ های مرمر تنوع رنگ و طرح بسیاری دارند و برخی از آن ها قابلیت بوک مچ و فورمچ شدن دارد. مرمریت در ابعاد اسلب، تایل، طولی و سنگ پله قابل برش هستند و انواع پرداخت سطح بروی آن ها قابل اجراست.
منبع : ایران اسلب